Hoe lang doe je dit al?
‘In 2015 heb ik mijn tuinhuis verbouwd, een koffiebrander neergezet en ben ik voor mezelf begonnen.’
Waarom koffie?
‘Toen ik bij een koffiebrander zijn koffie proefde, was ik eigenlijk gelijk om. Je weet niet wat je proeft, daarna wil je nooit meer massakoffie! Vervolgens ben ik in de leer gegaan om de fijne knijpjes van het vak te leren en daarna ben ik begonnen. Zo heb ik verschillende manieren van koffiebranden geleerd, zoals het melangeren.’ Aart kijkt naar rechts, waar de koffiebrander in een aparte ruimte staat. ‘Wacht even hoor’, zeg hij, terwijl hij naar de machine loopt en de koffie eruit haalt. Terwijl hij terugloopt geeft hij aan dat hij de machine even heeft uitgezet. ‘Anders moet ik steeds heen en weer lopen.’
Hoe ziet jouw gemiddelde werkdag eruit?
‘Administratie, klantencontact, bestellingen klaarmaken… en natuurlijk steeds koffiebranden. Ongeveer elke 10 minuten kijk ik of de koffie goed is en als het tijd is dan haal ik de koffie eruit en doe ik de nieuwe lading erin. Die brander moet ik constant in de gaten houden. Het is wel eens gebeurd dat ik de tijd vergat terwijl ik aan het bellen was’, zegt hij en vervolgt na een lach. ‘Opeens dacht ik: wat is die rook? DE BONEN! Die kwamen er natuurlijk zwart uit en tsja, daar leer je weer van he. Ik vind de werkdag heel leuk, ik verveel me geen moment. En ik heb elke dag verse koffie, wat wil je nog meer?’
Hoeveel kopjes koffie gaan er op een dag doorheen?
‘Ik denk dat er maar twee kopjes koffie op een dag doorheen gaan en daarnaast drink ik natuurlijk ook een kopje koffie met de klanten die langs komen. Dat is de koffie die helemaal opgaat. Elke keer als ik een nieuwe badge heb, of een nieuwe roasting uitprobeer, proef ik ook. Dat gebeurt zo’n 10 tot 20 keer… en dat is dan één of twee slokken.’
Hoe weet je of een roasting goed is?
‘Iedereen heeft zijn eigen smaaksensatie. Ik weet hoe koffie “hoort” te smaken en ik maak daarnaast de koffie vaak met een klant in gedachten. Zo heb ik drie klanten voor hetzelfde type koffie, maar de een met een lichte smaak, de ander medium en de ander en donkere smaak.’
Stel: iemand vraagt of je een bakkie lust, reageer je dan nog automatisch met ‘lekker’?
‘Nee, dat zeg ik nooit meer. Ik kijk toch even wat voor koffie het is. Pas was ik ergens, daar vroegen ze 2,50 voor een klein kopje koffie. Toen ging ik er vrij naïef vanuit dat de koffie wel goed moest zijn, maar echt, het was niet lekker. Dat doe ik niet meer!’
Wat is Direct Trade?
‘Direct Trade houdt in dat de koffie direct bij de koffieboer vandaan komt, dus zonder tussenpersonen. Mijn leveranciers zijn de kleinere koffieplantages waar geen sprake is van massaproductie.’ Aart pakt zijn telefoon erbij en laat filmpjes zien van hoe het op die kleine koffieplantages eraan toegaat. ‘Kijk, heel veel gebeurt nog met de hand’, vertelt hij enthousiast. ‘In plaats van met machines de koffiebessen van de struik te halen, wordt hier selectief geplukt. Daardoor pakken ze echt alleen de rijpe, rode bessen. Daarna volgt een heel proces, waarbij de bes wordt gedroogd, waarna de schil kan worden verwijderd en de koffiebonen tevoorschijn komen. Aan het einde worden de koffiebonen nog met de hand gesorteerd. Welke zijn er goed en welke niet? Een door kevers aangevreten koffieboon is zijn geur- en smaakstoffen kwijt, dus die moeten ertussenuit gehaald worden. Het handmatige, maakt dat we echte kwaliteitskoffie kunnen verkopen. Goede koffie, waar geen extra toevoegingen zoals suiker aan toegevoegd hoeven worden. En… omdat het allemaal zonder tussenschakels gebeurt, houdt de werknemer daar er ook nog een eerlijk loon aan over. De koffieplantages waar wij koffie afnemen, die ondersteunen ook nog eens lokale goede doelen.’
Welke aspect van jouw werk heb je, voordat je eraan begon, onderschat?
‘Dat is een lastige. De tijd die het kost, misschien. En dan specifiek de tijd die het kost met koffiebranden als ik nieuwe soorten maak. Het moet goed zijn en soms gaat er drie tot vier kilo doorheen voor ik helemaal tevreden ben met een nieuwe branding. Soms ben ik met één branding voor een soort koffie wel een hele dag bezig.’
Wat zit er in jouw broodtrommel?
‘Tussen de middag ga ik gewoon naar huis toe om daar een broodje te eten.’
Hoe kijken vrienden/ bekenden naar jouw baan?
‘Die vinden het wel heel erg leuk. Ik heb gehoord dat ze wel verrast waren, maar het wel bij me vinden passen omdat het een ambacht is. Ik ben niet iemand die op kantoor gaat zitten, maar die met de handen werkt.’
En wat vinden je vrouw en kinderen ervan?
‘Die moesten even wennen. Het was heel anders dan wat ik ervoor deed. Inmiddels zijn ze eraan gewend en merken ze ook dat mijn passie voor koffie steeds meer wordt.’
Wat doe je voor ontspanning?
‘Ik geef zangles bij Creative Arts School Elevate. Zingen vind ik heel leuk, ik heb altijd in bandjes gezeten. Zelf kreeg ik 13 jaar zangles, waaronder klassiek, modern, opera maar ook jazz. Heel veelzijdig dus. Toen werd ik gevraagd of ik iemand les wilde geven. Ik was gelijk verkocht! Nu geef ik al 18 jaar les, eerst aan huis en nu bij Creative Arts School Elevate.’
Wat zijn kleine dingen binnen je werk waar je veel plezier uit haalt?
‘Het koffiebranden maar ook de koffie inkopen, dat vind ik ook leuk. Het is mooi om kleine, goede plantages te ontdekken.’ En na een korte stilte. ‘En de koffie proeven, dat ook natuurlijk.’
Wat is het nare klusje, dat nou eenmaal bij werk hoort, maar dat je liever niet zou doen?
‘Dat is de administratie, dat is voor mij echt een moetje. Een deel doe ik zelf, de rest doet de boekhouder.’
Is er een moment dat je op je werk hebt meegemaakt dat je altijd nog bijblijft?
‘Niet echt een los moment, maar elke keer dat ik via Skype met de plantageboeren spreek, blijft ik het bijzonder vinden om te horen wat zij doen en waarom. Die bevestiging dat het goed is dat er geen tussenpersoon tussen zit, omdat zij er zo financieel meer aan overhouden, daar ben ik blij mee.’
Wil je dit de rest van je leven blijven doen?
‘Ja!’ is gelijk het antwoord. ‘Het zij als koffiebrander, maar het kan ook als inkoper van koffie zijn. De Direct Trade vind ik mooi, je kunt zo toch wat betekenen.’
En zijn er nog toekomstplannen voor het bedrijf?
‘Ik zit nu anderhalve maand in het huidige pand aan de Kazemat en ik heb nog genoeg plannen! Ik wil een nummer op de etiketten van de koffie gaan zetten en als mensen dat online opzoeken, dat ze kunnen zien waar de koffie precies vandaan komt. Dat zou ik als klant ook willen weten... Daarnaast ben ik begonnen met workshops geven aan kleine groepen en zijn er nog ideeën zat!’
‘Nog een bakkie?’ vraagt hij, en laat zien hoe ik thuis ook zijn gemalen koffie met een optimaal zou kunnen drinken. Met een French Press: een makkelijke, goedkope oplossing zonder duur koffiezetapparaat en tóch kwaliteitskoffie. En dat smaakt zó goed, dat ik overweeg mijn veel te grote koffiezetapparaat de deur uit te doen.
Op de hoogte blijven? Volg Roast ’n Toast via www.facebook.com/koffiebranderij.roastntoast.
