Het verscholen kerkje aan de Zandstraat
Wist u dat er ergens aan de Zandstraat, een kerkje verscholen zit? Het is na de Oude Kerk op de markt, de oudste kerk van Veenendaal. 150 jaar geleden was er hommeles bij kerkgaand Veenendaal. Vooral jonge kerkgangers zetten zich af tegen de bestaande kerken en besloten zich af te scheiden. Ze gingen daarom –net als tijdsgenoot Zwarte Jannechie- in schuren diensten houden. Toen dit ook te klein werd, is er een kerkje aan de Zandstraat gebouwd.
De reden voor deze plek achter bebouwing was bewust gekozen: het mocht – als christelijke afgescheiden gemeente (later de Bethelkerk)- niet op een kerkje lijken. Leden werden zelfs vervolgd, maar uiteindelijk heeft Willem I de gemeente erkend. De bouw van de nieuwe kerk moest worden aangevraagd bij de burgemeester.
In 1864 kon de eerste dienst worden gehouden voor 47 kerkgangers (waaronder 27 kinderen). Het gemeentebestuur was uitgenodigd om bij de opening te zijn maar zij lieten het afweten.
Comfortabel was het kerkje niet. Het had destijds een stenen vloer bestrooid met zand. In wintermaanden, als de duisternis snel viel, werd de kerk met kaarsen en lantaarntjes verlicht. Mensen namen een voetstoof mee om warm te blijven. Op de kansel stond een zandloper zodat de voorganger kon zien wanneer hij ongeveer ‘amen’ mocht zeggen. Vooruitstrevend voor die tijd!
Inmiddels dient het kerkje al 87 jaar als pakhuis. De kenmerkende kerkramen zijn duidelijk te herkennen. De Historische Vereniging Oud Veenendaal (HVOV) vindt dat dit kerkje gezien mag worden omdat het bij de kerkgeschiedenis van Veenendaal hoort. Ze willen het in ere herstellen. De eerste tekeningen zijn al gemaakt en zijn te bekijken in de Cultuurfabriek (HVOV). Tevens zijn ze op zoek naar vrijwilligers om een werkgroep op te richten voor dit vergeten ‘pareltje’. Particuliere initiatieven zijn ook van harte welkom.
