Zijn wie je bent, zeggen wat je wilt
Wat als je niet in 2021 leefde, maar in 1941? Wat als je niet zomaar kon zeggen wat je vindt, niet kon uitkomen voor waarin je gelooft? Leerlingen van Het Perron gingen met elkaar in gesprek over hoe belangrijk ‘het vrije woord’ is.
Dat deden ze met een reden. De leerlingen waren namelijk betrokken bij de realisatie van een herdenkingsplaquette die op 14 september werd onthuld. Een monument waarop de verhalen van Simon Levie van Essen en Willem van Barneveld ons er dagelijks aan herinneren dat democratie niet vanzelfsprekend is.
Initiatiefnemers
Het staat naast het gemeentehuis, aan de kant van de Raadhuisstraat. Initiatiefnemers Constant van de Heuvel en Jaap Pilon wilden juist dáár een monument, omdat het gemeentehuis volgens hen ‘de plaats is waar de principes van onze rechtstaat en onze democratie het meest nadrukkelijk functioneren’.
Simon en Willem
Fenne Nieboer, leerling van Het Perron, was nauw betrokken bij de realisatie. Ze vertelt: ‘Op school hoorden we de verhalen over Simon en Willem. De Jood Simon had tot 1919 in de gemeenteraad van Veenendaal gezeten en Willem zat in de raad toen die in 1941 door de Duitsers werd opgeheven’, vertelt Fenne. ‘Ze zijn in de oorlog allebei omgebracht. Simon alleen maar omdat hij Joods was, Willem omdat hij Joden had geholpen. Onvoorstelbaar…’
Ontwerp
De verhalen maakten indruk op de leerlingen. Ze praatten erover tijdens het vak Maatschappijleer. Leerlingen van de richting Bouwen, Wonen en Interieur maakten vervolgens een ontwerp voor het monument. Het werden twee zware, eikenhouten palen met een dwarsbalk waar de plaquette op rust. ‘Op de plaquette staan in het kort de verhalen over Simon en Willem’, vertelt Fenne. ‘En bij Nederlands maakten we gedichten over hoe belangrijk democratie is. Een aantal van die gedichten werd tijdens de onthulling voorgelezen en één gedicht kwam op de plaquette te staan. De mijne. Een hele eer!’
Heb je het monument nog niet gezien? Echt even gaan kijken dan als je in de buurt van het gemeentehuis bent. Laat de verhalen op je inwerken. Tachtig jaar na hun dood vertellen Simon en Willem je via de plaquette: democratie is niet vanzelfsprekend. Het vrije woord is van levensbelang.
