9 mei 1945, Veenendaal is eindelijk vrij!
Het is 5 mei 1945. In heel Nederland gaan mensen de straat op om de bevrijding te vieren. In heel Nederland…? Nee, toch niet! In Veenendaal heerst na 5 mei 1945 nog een paar dagen angstvallige stilte. Waarom? Wij vroegen het Janneke van den Berg, publieksmedewerker gemeentearchief.
‘Eind april 1945 is de SS nog heer en meester in Nederland’, vertelt Janneke. ‘Als de Duitsers zich op 5 mei overgeven, gaan overal mensen de straat op en hangen de vlag uit, ook in Veenendaal. Maar als de SS daar wild om zich heen schiet, vlucht iedereen weer naar binnen. Een paar onzekere dagen breken aan.
Brokstukken
Op 6 mei wordt Veenendaal opgeschrikt door een daverende klap als SS’ers de Vaartbrug opblazen. Brokstukken worden meters verderop teruggevonden en twee wachtlopende Nederlandse SS’ers worden gedood. Het lijkt een ongeluk te zijn, al hadden de Duitsers wel het plan om de brug op te blazen, mochten de geallieerden dichterbij komen. Er is nu echter nog geen geallieerde tank te zien. Vreemd…
Buurtlaan
De volgende dag gaat een groep van de Binnenlandse Strijdkrachten poolshoogte nemen in Veenendaal. Op de Buurtlaan stuiten ze op drie vrachtwagens vol SS’ers en er ontstaat een vuurgevecht. Daarbij sneuvelen drie Nederlandse militairen. In Veenendaal lijkt van bevrijding nog geen sprake. De mensen zijn in de war. Er zijn wel geallieerde soldaten gesignaleerd, maar die zijn weer vertrokken. Wat is er toch aan de hand…?
Majoor Lockett
Op woensdag 9 mei rijdt de Engelse majoor Lockett een patrouille door Veenendaal, in de veronderstelling dat het dorp al bevrijd is. Als zijn jeep op de Nieuweweg niet meer verder kan, omdat hij tot zijn verbazing enthousiast wordt binnengehaald door inwoners van Veenendaal, maakt zijn chauffeur snel rechtsomkeert. Terug op de basis hoort Lockett dat Veenendaal nog helemaal niet bevrijd is!
Bevrijdingsfeest
Lockett krijgt de opdracht om met een aantal tanks terug te keren om Veenendaal alsnog te bevrijden. Het duurt even, maar dan barst op 9 mei om kwart voor vijf ’s middags ook in het grootste deel van Veenendaal het feest los. De inwoners ten zuiden van het Omleidingskanaal moeten vanwege de kapotte brug nog een dag langer wachten. Pas op 10 mei 1945 viert heel Veenendaal de vrijheid. Eindelijk…!’
Wil je meer weten over de geschiedenis van Veenendaal? In een reeks podcasts vertelt Janneke je de mooiste verhalen. Ga daarvoor naar www.anchor.fm/gemeenteveenendaal
